Een aspect van godsdienstvrijheid dat nogal eens over het hoofd wordt gezien, is de vrijheid om van geloof te veranderen (of geen enkele godsdienst meer aan te hangen). In de Westerse wereld is het een vanzelfsprekendheid dat iedereen het recht heeft om te geloven wat hij of zij wil. In andere werelddelen lijkt dat minder evident. Dikwijls wordt in het bijzonder de vinger gewezen naar de moslimwereld, waar het veranderen van geloof dikwijls verboden is. Toch moeten we het niet te ver van huis zoeken. Het European Centre for Law and Justice (EVLJ) wilde weten hoe de stand van zaken in Europa is en deed een onderzoek naar de situatie in Frankrijk. Een duidelijke conclusie is dat niet iedereen in het land kan genieten van godsdienstvrijheid.

In Frankrijk laten jaarlijks ongeveer 300 mensen van moslim-origine zich dopen in de Rooms-Katholieke kerk. Aan Proetstants-evangelische zijde bestaan geen exacte statistieken, maar over het algemeen wordt aangenomen dat ieder jaar in totaal zo’n 1000 moslims tot het christendom overgaan.

De rol van de kerk bij geestelijke gezondheid

De coronacrisis heeft niet alleen de fysieke kwetsbaarheid van mensen aangetoond, ook de mentale beperkingen van de mens duidelijk gemaakt. Psychiaters zien een grote toestroom van patiënten die kampen met de gevolgen van de pandemie. Dat zijn doorgaans niet de mensen die de ziekte gehad hebben, maar wel degenen die last hebben van de psychische aspecten van de crisis. Het gebrek aan contact heeft duidelijk sporen nagelaten. Maar kunnen ze alleen terecht bij de psychiatrische hulpverlening, of kunnen kerken ook een ondersteunende rol spelen. IDEAZ (het magazine van Missie Nederland)  besteedde een themanummer geestelijke gezondheid onder de titel ‘voorkom en herstel’.

“Ik zie de kerk als de ultieme plaats van hoop. En die hoop is niet alleen gericht op de ziel, maar op het hele (wel)zijn van de mens. In de kerk mogen we leren om verantwoordelijkheid te nemen voor ons leven en om gezonde keuzes te maken.

Euthanasie wordt in de Canadese wetgeving ‘medische hulp om te sterven’ genoemd. Tot vijf jaar geleden was vroegtijdige levensbeëindiging verboden, maar in 2016 werd euthanasie gelegaliseerd in heel het land. Twee jaar eerder had de provincie Quebec al de medische bijstand bij zelfmoord toegelaten. In maart van dit jaar werden de mogelijkheden tot levensbeëindiging uitgebreid. Zo komen gehandicapten die niet terminaal ziek zijn nu ook in aanmerking.

De wetswijziging voert drie belangrijke veranderingen door wat betreft de toegang tot euthanasie. In de eerste plaats is het criterium van ‘redelijkerwijs te verwachten dood’ niet langer vereist. De regel is nu dat er sprake moet zijn van een ernstige en ongeneeslijke ziekte en dat de patiënt een lijden ondergaat dat als ondraaglijk wordt ervaren. Dat heeft als consequentie dat in feite iedereen die lichamelijk gehandicapt is of een chronische ziekte heeft, in aanmerking komt voor euthanasie.

Uitspraken over transgenders als ongepast ervaren

Vrijheid van meningsuiting is een belangrijk goed, maar aan wie een wat minder populaire mening uit, geeft men dat recht liever niet. Richard Dawkins mocht dat onlangs ervaren toen de de American Humanist Association een onderscheiding die in 1996 werd uitgereikt aan de bioloog vanwege zijn bijdrage aan het humanistisch gedachtegoed. Aanleiding was een bericht dat hij op twitter had gepost. Ook vroegere uitspraken in de media werden hem kwalijk genomen.

Dawkins is een wetenschapper die zich profileert als een uitgesproken atheïst en zijn opvattingen duidelijk uiteen heeft gezet in boeken als The Selfish Gene en The God Delusion. Als wetenschapper aarzelt hij niet om controversiële stellingen de wereld in te sturen, in de eerste plaats als aanleiding voor een discussie onder zijn medewetenschappers. De afgelopen jaren heeft hij vraagtekens geplaatst bij de gender-ideologie. In een recent bericht vond hij niet kunnen dat mensen verguisd werden wanneer ze niet mee wilden gaan in het transgenderverhaal, bijvoorbeeld door te ontkennen dat een transvrouw een echte vrouw is.

IFES helpt kloof tussen werk en geloof te overbruggen

Jonge christelijke professionals hebben vaak een groot verlangen om Bijbelse waarden te integreren in hun job. Tegelijk ervaren ze de kloof tussen de cultuur en hun overtuiging en vrezen ze voor hun carrière. De uitdagingen waar de jongeren voor staan, worden vaak niet goed begrepen in christelijke kringen. Cross-Current, een trainingsprogramma van de internationale studentenvereniging IFES (bij ons vooral bekend als Ichtus), wil hulp aanbieden. Directeur Tim Vickers stelt vast: we hebben gezien dat veel van deze professionals ‘weekendchristenen’ zijn geworden: op hun werk zijn ze onherkenbaar en Jezus kan daar gemakkelijk uit hun leven geduwd worden.

Jonge christelijke professionals geven de voorkeur aan relaties met medewerkers en aan dienstbaarheid aan de gemeenschap, meer dan aan consumptie, eigen carrière en ontplooiing. Helaas heeft die houding, die vaak tegen de heersende cultuur ingaat, niet zelden marginalisering, pestgedrag en werkloosheid tot gevolg.

Toen bij het begin van de coronacrisis de mogelijkheden van kerken om samen te komen sterk beperkt werden, schakelden heel wat gemeenten over op een vorm van online-dienst. Wie over de mogelijkheden beschikte, zond de wekelijkse kerkdienst in de vorm van een livestream uit. Op die manier kon het kerkelijk leven enigszins voortgezet worden. Die manier van ‘samenkomen’ wordt nog altijd toegepast, maar op veel plaatsen lijkt er een tendens van lagere betrokkenheid te zijn. Thom Rainer, medewerker van The Christian Post zocht naar verklaringen. Zijn vaststellingen hebben betrekking op de Verenigde Staten, maar zijn wellicht ook hier herkenbaar.

Veel kerken hebben aan het begin van het COVID-tijdperk hun eerste stappen gezet in de digitale wereld en waren toen aangenaam verrast. Vaak waren er meer mensen aanwezig in de ‘dienst’ als die online was dan wanneer er een ‘fysieke ontmoeting’ plaatsvond. Sommigen vroegen zich af of het digitale samenkomen niet de toekomst van de kerk was. Dat enthousiasme is intussen weer bekoeld, vanaf het moment dat de ‘kijkcijfers’ drastisch daalden. Wat is er misgegaan?